کد مطلب:188763 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:157
مروان بن حکم
با مرگ معاویة بن یزید، حكومت بنی امیه به مروان بن حكم منتقل گردید.
مروان بن حكم هر چند خود بیش از چند ماه بر مسند حكومت تكیه نزد، ولی حكومت مروانیان را بنیاد نهاد و فرزندانش، سال ها بر جامعه ی اسلامی مسلط شدند.
توجه به این نكته، قابل اهمیت است كه مروان - همین عنصری كه بعدها بر جای پیامبر، غاصبانه و ظالمانه تكیه زد - كسی است كه همراه پدرش، مورد خشم پیامبر قرار گرفت و از مدینه به طائف تبعید شد.
[ صفحه 172]
علت تبعید آن دو، این بود كه:
1- حكم (پدر مروان) پشت سر رسول خدا (ص) راه می رفت و از روی تمسخر حركات پیامبر (ص) را تقلید می كرد. [1] .
2- وی (حكم بن ابی العاص) اسرار پیامبر (ص) را میان مردم افشا می ساخت. [2] .
3- حكم از بزرگترین دشمنان پیامبر (ص) بشمار می آمد. [3] .
این عوامل باعث شد كه پیامبر (ص) حكم بن ابی العاص را تبعید كند و به تبع وی فرزندش مروان نیز همراه و همساز پدر در تبعید بود.
مروان در زمان حكومت خلیفه ی اول و دوم، همچنان در طائف تبعید بود، ولی در زمان عثمان به واسطه ی خویشاوندی نزدیكی كه با عثمان داشت، حكم تبعید وی لغو گردید و به مدینه بازگشت و مشاور مخصوص عثمان شد!
مروان، آن چنان به حیف و میل بیت المال پرداخت كه در زمره ی ثروتمندترین افراد مدینه در آمد! او در جنگ جمل شركت جست و علیه علی (ع) جنگید. در زمان سلطه ی معاویه بر بلاد اسلامی، حاكم مدینه شد و...
چنین عنصر فاسد و ناسالمی، سرانجام حاكم بر همه ی مسلمانان شد. و چنان به ستمگری و چپاول پرداخت كه مسعودی در ترسیم دوران حكومت او می نویسد:
مؤمنان در عصر او، در خفا به سر می بردند و زندگی بر مردم مشقت بار شده بود، شیعیان در معرض خطر جدی قرار داشتند و خون و مالشان حرمت نداشت. به علی بن ابی طالب (ع) آشكارا در محافل عمومی، دشنام داده می شد! [4] .
مروان به شیوه ی معاویه، پسرش عبدالملك را ولیعهد خود ساخت و پس از چندی بر اثر بیماری طاعون در دمشق به سال 65 ه در سن 63 سالگی در گذشت [5] .
[ صفحه 173]
مروان بن حكم هر چند خود بیش از چند ماه بر مسند حكومت تكیه نزد، ولی حكومت مروانیان را بنیاد نهاد و فرزندانش، سال ها بر جامعه ی اسلامی مسلط شدند.
توجه به این نكته، قابل اهمیت است كه مروان - همین عنصری كه بعدها بر جای پیامبر، غاصبانه و ظالمانه تكیه زد - كسی است كه همراه پدرش، مورد خشم پیامبر قرار گرفت و از مدینه به طائف تبعید شد.
[ صفحه 172]
علت تبعید آن دو، این بود كه:
1- حكم (پدر مروان) پشت سر رسول خدا (ص) راه می رفت و از روی تمسخر حركات پیامبر (ص) را تقلید می كرد. [1] .
2- وی (حكم بن ابی العاص) اسرار پیامبر (ص) را میان مردم افشا می ساخت. [2] .
3- حكم از بزرگترین دشمنان پیامبر (ص) بشمار می آمد. [3] .
این عوامل باعث شد كه پیامبر (ص) حكم بن ابی العاص را تبعید كند و به تبع وی فرزندش مروان نیز همراه و همساز پدر در تبعید بود.
مروان در زمان حكومت خلیفه ی اول و دوم، همچنان در طائف تبعید بود، ولی در زمان عثمان به واسطه ی خویشاوندی نزدیكی كه با عثمان داشت، حكم تبعید وی لغو گردید و به مدینه بازگشت و مشاور مخصوص عثمان شد!
مروان، آن چنان به حیف و میل بیت المال پرداخت كه در زمره ی ثروتمندترین افراد مدینه در آمد! او در جنگ جمل شركت جست و علیه علی (ع) جنگید. در زمان سلطه ی معاویه بر بلاد اسلامی، حاكم مدینه شد و...
چنین عنصر فاسد و ناسالمی، سرانجام حاكم بر همه ی مسلمانان شد. و چنان به ستمگری و چپاول پرداخت كه مسعودی در ترسیم دوران حكومت او می نویسد:
مؤمنان در عصر او، در خفا به سر می بردند و زندگی بر مردم مشقت بار شده بود، شیعیان در معرض خطر جدی قرار داشتند و خون و مالشان حرمت نداشت. به علی بن ابی طالب (ع) آشكارا در محافل عمومی، دشنام داده می شد! [4] .
مروان به شیوه ی معاویه، پسرش عبدالملك را ولیعهد خود ساخت و پس از چندی بر اثر بیماری طاعون در دمشق به سال 65 ه در سن 63 سالگی در گذشت [5] .
[ صفحه 173]
[1] سفينة البحار 1 / 292.
[2] اعلام زركلي 2 / 295.
[3] البداية و النهاية 8 / 259.
[4] اثبات الوصية 147-146.
[5] معارف ابن قتيبة 354؛ كامل ابن اثير 4 / 74؛ اسدالغابة 4 / 384؛ الاعلام 8 / 94.